Dirven herinnert zich nog goed hoe onzichtbaar biologisch ooit was. ‘Toen we startten, was het echt nog een klein segment dat nauwelijks aandacht kreeg en waar consumenten weinig over wisten. Later ontstonden er shop-in-shopconcepten, en inmiddels staat biologisch op de agenda van de hele categorie. Een groot verschil. Het omslagpunt kwam toen retailers ons vroegen om niet alleen mee te denken over producten, maar over complete categorieën en ketens. Toen werd duidelijk: we zijn niet meer alleen pionier, maar een partner in verandering.’

Duurzame dialoog

Volgens Anneloes Hoorneman, manager commercie & impact, is die ontwikkeling vooral ontstaan door jarenlange dialoog. ‘Door de jaren heen is er, mede dankzij ketenpartners, NGO’s en maatschappelijke druk, steeds meer besef gekomen dat biologisch kan bijdragen aan het oplossen van grote vraagstukken zoals bodemkwaliteit, biodiversiteit en gezondheid. Retailers zagen dat ook en gingen steeds vaker met ons in gesprek over de vraag: hoe kan het anders?’

Omdat de Smaakspecialist de keten van boer tot schap kent, kan het bedrijf richting geven aan die verandering. ‘Waar zit impact, waar liggen kansen, welke keuzes hebben echt effect? Systeemverandering werkt alleen als iedereen in de keten kan meebewegen en mee kan verdienen. Een gezonde keten is een duurzame keten.’

Van idealisme naar bedrijfsmodel

Hoewel idealisme de basis vormde, is de Smaakspecialist inmiddels uitgegroeid tot een winstgevend en schaalbaar bedrijf. ‘Winst is nooit het einddoel geweest’, verklaart Dirven. ‘Het is het resultaat van de manier waarop we samenwerken. We creëren schaal door per categorie heel gericht, vaak exclusief, samen te werken met ketenpartners. Daarmee borgen we kwaliteit, beschikbaarheid en continuïteit. Dat maakt ons stabiel en toekomstbestendig.’

De impact van twintig jaar biologisch werken, is inmiddels concreet zichtbaar. Hoorneman: ‘Wereldwijd gaat er elke paar seconden een product van ons over de toonbank. Dat betekent minder CO2-uitstoot, schonere grond en een leefgebied waarin miljoenen insecten weer ruimte krijgen. Aan de landbouwkant zie je velden die gifvrij blijven en grond die zich herstelt. Dat is het mooie aan biologisch: elke keuze heeft een keteneffect.’ Authenticiteit behouden is daarbij essentieel, benadrukt Dirven. ‘We blijven dicht bij de bron. Naast gesprekken op hoofdkantoren staan we nog steeds in direct contact met boeren, consument en ketenpartners. Die realiteit houdt ons scherp.’

Samenwerking als motor van verandering

‘Systeemverandering vraagt een fundamenteel andere verhouding met retailers’, vertelt Hoorneman. ‘Het begint met openheid en een gezamenlijke langetermijnvisie. Samen moeten we terug naar de vraag: wat helpt de consument echt? Biologische keuzes worden pas vanzelfsprekend als ze logisch, bereikbaar en goed ingebed zijn in het assortiment.’

Hoorneman benadrukt dat je daarbij verder moet kijken dan commerciële en financiële KPI’s. ‘We moeten ook sturen op indicatoren voor gezondheid en duurzaamheid. Als je die gezamenlijk definieert en meet, ontstaat er een partnership waarin iedereen verantwoordelijkheid kan nemen én vooruitgang ziet.’ Een voorbeeld hiervan is de samenwerking met PLUS. ‘Samen hebben we het Gezondheidsplein ontwikkeld, dat in 2026 in alle winkels wordt uitgerold. Dit project gaat veel verder dan productplaatsing; het is een totaalconcept rondom gezondheid, bewust kiezen en duidelijke navigatie voor consumenten. We kijken naar een gezond verdienmodel voor alle partijen. Alleen dan wordt vooruitgang duurzaam en schaalbaar.’

Dirven onderstreept de rol van de overheid bij versnelling; via netwerken als BioNederland en Robin Food staat de Smaakspecialist in contact met RVO en het ministerie van LNV. ‘De overheid moet heldere kaders zetten en regie nemen. De markt kan veel, maar niet alles alleen.’ De grootste groeikans voor biologisch ligt volgens hem in de basis. ‘Het product moet er zijn, en het moet bereikbaar zijn. Beschikbaarheid en betaalbaarheid gaan hand in hand. Als er elke dag een biologische optie in het schap ligt die niet buiten het budget valt, groeit de categorie vanzelf.’

Van weten naar doen

De consument weet vaak wel wat gezond en bewust eten is, maar het dagelijks doen is in de praktijk lastig. Hoorneman: ‘Daarom sluiten we aan bij de plek waar keuzes écht worden gemaakt; de supermarkt. Onderzoek laat zien dat consumenten daar het meest openstaan voor informatie.’ Vertrouwen is daarbij één van de kernwaarden van de Smaakspecialist. Dirven: ‘Vertrouwen win je met consequent gedrag. Onze B Corp-uitgangspunten helpen ons dagelijks te toetsen of we doen wat we beloven.’

Met programma’s zoals Kidsproef, het BioProeflokaal en diverse inspiratieplatformen laat de Smaakspecialist zien hoe kleine stappen praktisch en haalbaar kunnen zijn. ‘Educatie werkt pas echt als de hele omgeving van een kind meedoet’, legt Hoorneman uit. ‘Daarom betrekken we scholen, ouders, gemeenten en andere organisaties, en vernieuwen we het programma continu met interactieve lessen en digitale middelen. Zo tonen we dat bewust eten niet ingewikkeld hoeft te zijn en geven we consumenten en kinderen praktische handvatten voor elke dag.’

Innovatie en toekomst

Innovatie betekent voor de Smaakspecialist teruggaan naar de basis. Dirven: ‘Puur eten, duidelijke ingrediëntenlijsten en recepturen zonder onnodige toevoegingen. Innovatie is voor ons niet alleen productinnovatie en het volgen van hypes, maar slim produceren zodat we kostprijs kunnen verlagen zonder concessies aan kwaliteit.’ Voorbij biologisch draait bewust eten volgens Hoorneman om een bredere beweging. ‘Variëren, betere keuzes maken en producten verbeteren waar nodig met minder vet, suiker en zout. En soms is minder eten ook een stap richting gezondheid en duurzaamheid. Elke hap telt.’

Voor de lange termijn kijkt Dirven naar de erfenis van de Smaakspecialist. ‘Ik hoop dat onze impact veel groter is dan ons eigen assortiment en succes. Dat we het gesprek over eten hebben veranderd en hebben laten zien dat gezond en duurzaam niet ingewikkeld hoeft te zijn, maar juist de meest logische keuze is.’

Dit artikel is gesponsord door de Smaakspecialist.