Zulke promotie is mooi, maar recent bleek weer eens dat goede marketing door de franchisegever vooral moeten worden gezien als wat het is: reclame. Je kan er als franchisenemer niet zomaar op vertrouwen.
Onlangs deed het Hof namelijk uitspraak in een misgelopen franchisehuwelijk. Daaruit bleek opnieuw het belang van goede prognoses en vooral een gedegen voorbereiding door de franchisenemer zelf. Wat was er gebeurd?
Twijfel
Een ondernemer wordt benaderd met betrekking tot haar beautycenter een franchiserelatie aan te gaan. Er wordt een presentatie toegezonden, waarin staat dat de formule leidt tot omzetverhoging, kostenbesparing, meer klandizie en klantenbinding. Daarnaast blijkt daaruit dat de franchisegever zal zorgen voor lokale en landelijke promotie en juridische en financiële ondersteuning zal bieden. Franchisegever gaat enthousiast en voortvarend te werk en de franchisenemer gaat daar aanvankelijk in mee. Franchisenemer wil wel de mogelijkheid om er tussentijds uit te stappen en de franchisegever biedt die optie.
Een afspraak om de overeenkomst te tekenen wordt gemaakt, maar dan begint franchisenemer toch te twijfelen. Franchisegever houdt de druk erop, door aan te geven dat ze eigenlijk de overeenkomst, qua promotie, al aan het uitvoeren zijn. Aan de andere kant toont hij ook begrip en geeft aan dat uitstappen nog wel mogelijk is, maar dan moet er wel snel duidelijkheid volgen. Het komt echter goed en de overeenkomst wordt getekend.
Tegenvallende resultaten
Helaas vallen de resultaten tegen en franchisenemer blijft flink achter met betalen. Franchisenemer zegt vervolgens de overeenkomst op. Daarop komt het tot een procedure waarbij franchisegever betaling eist en franchisenemer zich onder andere verweert door te stellen dat de franchiseovereenkomst door haar is vernietigd of door de rechter moet worden vernietigd, omdat de overeenkomst op grond van dwaling of misbruik van omstandigheden tot stand zou zijn gekomen.
Dwaling, omdat er een onjuiste prognose is gegeven en misbruik van omstandigheden omdat zij als onervaren en twijfelende ondernemer onder druk is gezet. Wat oordeelt de rechter?
Prognoses en dwaling
In de rechtspraak is de regel aanvaard dat indien een franchisegever concrete informatie over omzetprognoses geeft, hij onrechtmatig handelt indien die informatie onjuist is en hij dat wist dan wel dat zijn onzorgvuldigheid tot onjuiste cijfers heeft geleid. Maar dan moet er wel sprake zijn van een echte prognose. Volgens de rechter zijn er in dit geval eigenlijk helemaal geen prognoses gegeven en kon daaromtrent dus niet worden gedwaald door de franchisenemer. De informatie uit de presentatie die aan de potentiële franchisenemer is verstuurd is daarvoor namelijk te algemeen van aard.
Prognoses van de franchisegever dienen te kloppen, maar een reclame-uiting kan niet voor prognose doorgaan. Franchisenemers zijn ondernemers die zelf goed op moeten letten en franchisegevers mogen best aan aantrekkelijke marketing doen.
Misbruik van omstandigheden
Heeft de franchisegever dan misbruik gemaakt van de omstandigheden? In principe is het typisch aan de franchiserelatie dat franchisegever en franchisenemer in een ongelijke verhouding tot elkaar staan.
Franchisenemer zal de achterstallige betalingen gewoon moeten voldoen”
De franchisegever heeft meer kennis, ervaring en financiële middelen. Het is onder andere deze ongelijkheid die de regering heeft aangezet tot het ontwerpen van franchisewetgeving. Franchisenemer beriep zich in deze zaak op die gedachte, maar zonder succes. Franchisegever is vasthoudend en voortvarend te werk gegaan, maar dat is iets anders dan misbruik van omstandigheden.
Dat franchisenemer onervaren was, komt voor haar risico. Franchisenemer heeft bovendien duidelijk invloed uitgeoefend op de overeenkomst door onder andere een tussentijdse opzegmogelijkheid te bedingen. Er blijkt dus niet dat er sprake was van misbruik van omstandigheden. Franchisenemer zal de achterstallige betalingen gewoon moeten voldoen.
Franchisewet
Had het Hof nu heel anders geoordeeld als het onlangs ingediende wetsvoorstel franchise onverkort had gegolden? Ja en nee, franchisenemer had op basis van het wetsvoorstel meer tijd moet krijgen om te beslissen of ze de overeenkomst wel wilde aangaan.
Daarnaast had franchisegever niet zomaar kunnen volstaan met het achterwege laten van een prognose. Dat kan alleen volgens het toekomstig artikel 913 als zo’n prognose niet voorhanden is of niet van belang is voor het sluiten van de overeenkomst. Bij een beginnende franchisegever is dat misschien het geval, maar bij een supermarktformule die al jaren draait niet. Indien er geen cijfers zijn over de beoogde locatie, dan zullen er cijfers moeten worden gedeeld van een vergelijkbare locatie.
Aan de andere kant zegt het wetsvoorstel heel duidelijk dat een franchisenemer maatregelen moet nemen om te voorkomen dat op grond van een onjuiste voorstelling van zaken een franchiseovereenkomst wordt gesloten. De franchisenemer heeft een onderzoeksplicht en moet de overeenkomst goed bestuderen, zich zo nodig laten bijstaan en eventueel navraag doen bij andere franchisenemers. Ook in de toekomst blijft het dus verstandig om goed op te letten.
Een blog van Arnold Vedder, advocaat bij BVD Advocaten.
