Allergenen: onderzoek en etikettering

Allergenen: onderzoek en etikettering
Voedsel testen en toetsen aan de wetgeving

De omgang met allergenen is een serieuze zaak. Correcte vermelding van allergenen op etiketten is niet zo maar een Europese regeling, maar in een aantal gevallen feitelijk niets minder dan een zaak van leven en dood.

Tekst is aangeleverd door Eurofins Food Testing

Sommige voedingsmiddelen kunnen vervelende reacties oproepen bij consumenten. Wanneer het immuunsysteem wordt geactiveerd door een bepaalde stof is er sprake van een allergie. Bij andere stoffen kan een lichaam een ander soort reactie vertonen, bijvoorbeeld darmkrampen. Zo’n reactie duidt op een overgevoeligheid of voedselintolerantie. In de volksmond wordt in beide gevallen al gauw over allergie gesproken.

Voedselallergie

Ongeveer 25 procent van de Nederlanders heeft een voedselallergie, denkt allergisch te zijn of leeft samen met iemand die allergisch is. Dat betekent dat voor een kwart van de huishoudens duidelijke, complete en betrouwbare vermelding van de samenstelling van voedingsmiddelen van belang is.
Hoe groot dat belang is kan sterk verschillen; allergie kan variëren van wat jeuk in de mond van fruit tot heftige, levensgevaarlijke reacties op bijvoorbeeld pinda’s.

Aantal recalls aanzienlijk

In de Europese Unie is sinds 2011 vastgelegd dat de volgende producten duidelijk op etiketten van levensmiddelen moeten worden vermeld:
glutenbevattende granen (tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en kamut); schaaldieren; eieren; vis; pinda’s; sojabonen; melk en lactose; noten; selderij; mosterd; sesamzaad; zwaveldioxide en sulfiet (bij meer dan 10 mg per kilo); lupine en weekdieren.

Correcte etikettering en vermelding van allergenen in de ingrediëntendeclaratie is sinds 2011 een belangrijke verplichting voor de levensmiddelenindustrie. Het aantal recalls door een allergeen dat niet op de verpakking is vermeld, is aanzienlijk. De oorzaak ligt vaak in onjuiste informatie over grondstoffen of productspecificaties, waardoor een onvolledig label op het product terecht komt.

Daarnaast komt het nogal eens voor dat labels van producten met elkaar verwisseld worden, waardoor onjuiste informatie op een verpakking terecht komt. Ook kruisbesmetting kan er voor zorgen dat er allergenen in een product zijn terechtgekomen die niet gedeclareerd zijn. Vanzelfsprekend is het voor uw bedrijf belangrijk om hierin fouten - en de gevolgen daarvan - te voorkomen.

NVWA geen keuringsinstantie

Weliswaar is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de aangewezen autoriteit voor de beoordeling van etikettering van levensmiddelen, de NVWA is niet uw keuringsinstantie. De NVWA richt zich vooral op de etiketteringsonderwerpen met de grootste risico's voor de gezondheid. Dit betekent dat deze partij niet structureel toeziet op de complete juistheid van het etiket; de verantwoordelijkheid ligt bij de leverancier.

Bedrijven die met allergenen besmette levensmiddelen ontdekken, moeten dat direct melden bij de NVWA. Na melding beoordeelt de NVWA de ernst van de besmetting en het risico voor de volksgezondheid. Op basis daarvan besluit ook de NVWA welke acties het bedrijf moet ondernemen. Bijvoorbeeld het uit de handel halen van het levensmiddel, het aanpassen van het etiket en/of publiceren van een veiligheidswaarschuwing.

Geloofwaardigheid behouden

In de vermelding van allergenen op de verpakking is het zaak niet door te schieten. Sommige fabrikanten ondervangen het risico op niet-gedeclareerde allergenen door een waarschuwing op het etiket te vermelden. Hier moet echter wel zorgvuldig mee worden omgesprongen om te voorkomen dat de geloofwaardigheid voor de consument wordt aangetast. Een waarschuwing voor de mogelijke aanwezigheid van allergenen dient goed onderbouwd te worden.

Testen

Om fouten in etikettering te voorkomen en om de aanwezigheid van allergenen in uw product tijdig te signaleren, kunt u gebruikmaken van gespecialiseerde dienstverleners. Er zijn bedrijven die speciale testpakketten hebben ontwikkeld, waarbij gebruik wordt gemaakt van bijvoorbeeld enzymatische, moleculairbiologische (DNA) en immunologische (ELISA) testen. Met dergelijke testpakketten is het mogelijk om acht tot twaalf van de meest voorkomende allergenen in één pakket te meten. Ook kunnen de verschillende allergenen onafhankelijk van elkaar geanalyseerd worden. Daarnaast is het mogelijk om de resultaten hiervan te toetsen aan wetgeving en de voorlopige referentiedoses van de NVWA. Juist omdat hier grote risico’s en bedrijfsreputatie dicht bij elkaar liggen, is extra ondersteuning hier geen overbodige luxe.

Lees meer over